┘
Een zender zal zijn maximale vermogen pas afgegeven als deze optimaal belast is.
Voor ons (aankomende?) zendamateurs is 50Ω de meest voorkomende belasting.
Als de zenderuitgang een impedantie heeft van 50Ω, dan moeten wij daar op aansluiten:
connectors met een impedantie van 50Ω
coaxkabel met een karakteristieke impedantie van 50Ω
een antenne met een stralingsweerstand van 50Ω
Als de impedantie bij een combinatie van de bovenstaande drie niet precies 50Ω is zal de zender minder vermogen afgegeven.
Wij kunnen de impedantie die de zender ziet aanpassen met een zogenaamde antenne-tuner.
Dit is een soort impedantietransformator.
Aan één kant wordt de antenneconnector aangesloten en aan de andere kant de zender.
Deze antenne-tuner zet de impedantie van connector, voedingslijn en antenne tezamen, om naar 50Ω die de zender graag wil hebben.
We halen nu wel het maximale vermogen uit de zender, maar het rendement van de antenne zal er niet door verbeteren.
Antenne-tuners zijn vaak losse kastjes met condensatoren en spoelen die instelbaar zijn, die tussen zender en antenneaansluiting geplaatst worden.
Ook zijn er automatische antenne-tuners die met 1 druk op de knop zichzelf instellen.
In moderne zenders is ook vaak een ingebouwde antenne-tuner aanwezig die kleine impedantie-afwijkingen kan tunen.
Deze ingebouwde tuners hebben veelal een bereik van 25 tot 150 Ohm, dat wil zeggen, een impedantie van tussen de 25 en 150 Ohm kunnen ze nog transformeren naar 50 Ohm.
Externe antenne-tuners hebben veelal een veel groter bereik, tussen 5 en 1000 Ohm komt voor.
Maar onthoud goed: met een antenne-tuner pas je de impedantie aan zodat de zender optimaal werkt.
Nadeel is dat de tuner op zich de nodige verliezen zal hebben, zeker als er een grote afwijking van 50 ohm omgezet moet worden.
Een combinatie van connectors, voedingslijn, balun en antenne die precies de impedantie heeft van de zender geeft nog steeds het hoogste rendement.
In de oude zenders met buizen in de eindtrap wordt de uitgangs-impedantie van de zender ingesteld door het handmatig afregelen van het PI-filter in de eindtrap, zodat minder snel een tuner nodig is.
