┘
Je hoort vaak over een vermogensversterker, eindtrap, eindversterker, power amplifier en PA. Het betekent bij zenders allemaal hetzelfde: een hoogvermogens HF-versterker.
Een eindtrap levert zijn vermogen aan de antenne-installatie en versterkt het eerder opgewekte vermogen door de oscillator, buffer en drivers.
Een eindtrap kan opgebouwd zijn uit 1 of meer buizen of transistoren.
In moderne transceivers treft men steeds vaker een balansschakeling met twee vermogenstransistoren aan.
Zo een vermogenstransistor kan een MOSFET zijn.
Samen leveren deze 2 transistoren meestal ruim 100 Watt en in sommige transceivers zelfs 200 Watt
(een voorbeeld is een bepaald type Kenwood 480, Yaesu FT-2000 enzovoort)
Voor VHF en hoger wordt meestal 1 transistor of FET gebruikt met een maximaal vermogen tussen de 20 en 75 Watt.
We moeten er rekening mee houden dat een eindtrap voor EZB lineair moet zijn ingesteld. Weten wij nog waarom?
(Omdat wij amplitude moduleren voor de versterkers, en bij niet lineaire versterking er ook sterke vervorming zal optreden in de modulatie) .
We moeten de versterkers, inclusief de eindtrap, instellen (bij voorkeur) in klasse AB.
Voor FM mogen wij de eindtrap instellen in klasse C.
We hebben dan wel meer vervorming, maar dit heeft geen invloed op de modulatie, omdat de vervorming optreedt in de amplitude en niet in de frequentie.
Wel krijgen wij te maken met meer en sterkere harmonischen, deze zullen goed gefilterd moeten worden.
Vaak zien wij ook nog losse eindtrappen.
Deze worden soms geschakeld achter de gewone eindtrap.
Als F-amateur mogen wij in Nederland op de meeste banden uitkomen met 400 Watt, maar er is vrijwel geen transceiver die dit vermogen in HF kan leveren.
Een losse eindtrap biedt dan uitkomst.
In de niet amateurkringen wordt deze losse eindtrap ook wel kacheltje genoemd (het kan aardig warm worden namelijk) of broodje; wij hebben het doorgaans over lineair.
Een doorsnee lineair geeft een vermogensversterking van tussen de 8 en 13 dB.
Als wij een transceiver hebben die 100 Watt levert en we schakelen er een lineair achter met een vermogensversterking van 10 dB (dat is 10 maal, maar 8 dB is niet 8 maal en 13 dB is niet 13 maal, zie de les over dB's), dan komen wij (als de versterker dit kan) uit op een vermogen van 1000 Watt en dat is niet toegestaan in Nederland.
De meeste lineairs hebben een input nodig van tussen de 10 en 50 Watt. Als we hoger vermogen insturen dan dat de fabrikant opgeeft zal de versterking afnemen omdat de transistoren of fets in combinatie met de voeding dit niet aankunnen.
Bijvoorbeeld:
Een Lineair wordt ingestuurd met 10 Watt en levert 150 Watt aan de uitgang.
Dezelfde lineair wordt ingestuurd met 50 Watt en levert 400 Watt.
We zien dat de vermogensversterking een stuk minder is als het inputvermogen te hoog wordt.
Dit is dus NIET lineair gedrag, en de hoge stuurpieken zullen in de output niet voorkomen en worden